Huidige toestand

De voormalige Adolf van Nassaukazerne is grotendeels afgebroken, op de vrijgekomen ruimte is een woonwijkje gebouwd. Het hoofdgebouw is als enige gebouw aan de sloophamer ontsnapt en in gebruik genomen als multifunctioneel dienstverleningscentrum dat "De Kazerne" is gedoopt. Hier hebben onder meer administratieve bedrijfjes en een fysiotherapiepraktijk een onderkomen gevonden. De lage rechtervleugel werd gesloopt en opnieuw opgebouwd met een lage verbindingsvleugel en twee dwarsvleugels van twee verdiepingen hoog in de stijl van het hoofdgebouw. Het voormalige exercitieterrein is nu een parkje en kinderspeelplaats, omgeven door eengezinswoningen.

Geschiedenis

De gemeenteraad van Zuidlaren stemde in april 1938 in met de aankoop van een grondstuk ten bate van de bouw van een kazerne voor een bedrag van f 17.000,-. De grond zou tegen het bedrag van een gulden per jaar worden verhuurd. De bouw verliep voorspoedig en in april 1939 werd de kazerne door het IIe bataljon van het 12e Regiment Infanterie (II-12 RI) in gebruik genomen. Net als veel andere nieuwe kazernes slechts voor korte tijd vanwege de mobilisatie op 28 augustus 1939.
Na de verloren oorlog in mei 1940 werden er enige tijd Nederlandse militairen geïnterneerd. Voor zover bekend gebruikte de Duitse Wehrmacht de kazerne voor de duur van de oorlog. In 1940 verbleef er enige tijd een afdeling Duitse mariniers uit Emden.

Het gebruik in de eerste naoorlogse jaren is onduidelijk, waarschijnlijk werd de kazerne gebruikt voor de opleiding van militairen die naar Nederlands-Indië werden uitgezonden. Op 1 september 1946 werd er de 1e Kaderschool gevestigd waar opleidingen werden gegeven voor reserve-officieren en dienstplichtige onderofficieren voor de infanterie. In 1950 werd de landmacht gereorganiseerd, het 1e en 9e Regiment Infanterie werden samengevoegd in het Regiment Infanterie Johan Willem Friso, met als parate eenheid 422 Bataljon Infanterie dat werd gelegerd in Zuidlaren. Na tussentijds nog een naamswijziging stond deze eenheid vanaf 1960 bekend als 44 Painfbat JWF (Johan Willem Friso).

De kazerne haalde in de jaren '60 en '70 de landelijke kranten met een tweetal opmerkelijke voorvallen. Allereerst in 1960 met de vernederende praktijken van een sergeant die ook losse handen had. En in 1976 met een korte actie van soldaten die weigerden op appèl te komen. De aanleiding was oefening Sennelager waarvan men vreesde dat die erg koud zou uitpakken en men vergeefs de brigadecommandant had verzocht om extra maatregelen daartegen te nemen. In de jaren '70 was 44 Painfbat actief betrokken bij een tweetal gebeurtenissen die Nederland op zijn kop zetten. Het bataljon verleende militaire bijstand tijdens de gijzeling van de Franse ambassade in Den Haag in 1974. Het werd ook ingezet bij de treinkaping door Zuid-Molukkers nabij De Punt in 1977.

Vanaf 1966 was 44 Painfbat beschikbaar voor uitzending in het kader van veiligheidstaken voor de Verenigde Naties. Iedere dienstplichtige kreeg vlak voor de indiensttreding een vragenlijst waarop men zich onder meer voor uitzending in VN-verband kon opgeven en zodoende in Zuidlaren terecht kon komen. Omdat uitzending nog nooit was voorgekomen, was het een mooie mogelijkheid voor dienstplichtigen uit die regio om zo dicht bij huis gelegerd te worden. Maar in 1979 kwam het daadwerkelijk zover en was het even slikken voor sommige "vrijwilligers". 44 Painfbat werd ingezet als onderdeel van Unifil in Zuid-Libanon waar een bufferzone aan de noordgrens van Israël werd bewaakt. Deze inzet kwam ten einde in 1985, de inzet van Unifil als geheel kon door het beperkte mandaat niet echt een succes worden genoemd. Veel Nederlandse militairen zagen dingen die moeilijk te verwerken waren en kregen daar psychische problemen mee na hun terugkeer in Nederland. Uiteindelijk, toen er al veel tijd was verstreken, erkende de landmacht deze zaken en verbeterde de nazorg voor uitgezonden militairen.

De kazerne kwam tijdens de jaren van inzet in Libanon niet leeg te staan maar werd tot in 1981 gebruikt door 42 Geneeskundige Compagnie (42 Briggnkcie) en tot januari 1984 door 42 Afdeling Veldartillerie (42 Afdva). Het opnieuw op te richten 44 Painfbat werd op de Adolf van Nassaukazerne geleidelijk gevuld en was eind 1984 nagenoeg compleet, het bataljon zou er blijven tot de sluiting van de kazerne in 1992.
In 1990 eindigde de Koude Oorlog en de noodzaak voor een omvangrijk leger verviel. Op 16 april 1992 werd 44 Painfbat opgeheven en de Adolf van Nassaukazerne gesloten. 44 Painfbat werd in de jaren '90 weer opgericht en is heden ten dage gelegerd in Havelte. De kazerne kwam in 1992 niet leeg te staan, nog in datzelfde jaar tot in 1995 zouden er asielzoekers worden gehuisvest. Daarna volgde de afbraak en herontwikkeling tot dienstverleningscentrum en woonwijkje.

De naamgever

Adolf van Nassau werd op 11 juli 1540 op de Dillenburg (D) geboren en was de op één na jongste broer van Willem van Oranje. Hij studeerde te Wittenberg en zou als zoveel andere jongemannen van adel uit die tijd, als militair betrokken raken bij één van de talloze oorlogen in het Europa van die jaren. In 1566 streed hij tegen de Turken die vanaf de Balkan steeds verder Europa binnendrongen. Daarna sloot hij zich aan bij Willem van Oranje in de strijd voor de onafhankelijkheid van de Nederlanden.
Hij vocht in het begin van 1568 aan de zijde van zijn oudere broer in Brabant en trok later dat jaar met zijn broer Lodewijk van Nassau mee naar het noorden van de Nederlanden. Hij sneuvelde op 23 mei tijdens de Slag bij Heiligerlee. Zijn paard sloeg op hol en hij kwam ten midden van de Spaanse troepen uit waar hij werd gedood. De slag werd overigens wel gewonnen.


Overig

De Adolf van Nassaukazerne was een van de twaalf standaardkazernes voor de grensbataljons van de infanterie. Het basisontwerp kwam eind 1937, begin 1938 tot stand onder leiding van kapitein der genie A.G.M. Boost. De kazerne week qua plattegrond af van de standaardopzet, waarschijnlijk als gevolg van de ondiepte van het kavel. Die maakte het noodzakelijk om de legeringsgebouwen een kwart slag te draaien. Na de Tweede Wereldoorlog wijzigde de organisatie van de infanteriebataljons zich, wat een vierde legeringsgebouw noodzakelijk maakte.